Nowe regulacje celne w Unii Europejskiej: Co zmienia się dla importerów i eksporterów?

Unia Europejska wprowadza reformę unii celnej, która ma być odpowiedzią na rosnące wyzwania współczesnego handlu — od przestarzałych przepisów, przez brak spójności, po trudności w obsłudze procedur. cały proces modernizacji ma potrwać do 2038 roku, jednak pierwsze istotne zmiany zaczną obowiązywać już w latach 2025–2027. Nowe regulacje mają uprościć zasady obrotu towarowego, wzmocnić nadzór nad przepływem produktów oraz lepiej dopasować prawo celne do realiów handlu elektronicznego na poziomie unijnym.

W artykule wyjaśnimy, czego dokładnie dotyczą planowane zmiany, jak wpłyną na codzienne działania importerów i eksporterów oraz jak przygotować się do procedur. Sprawdź, w jaki sposób wsparcie doświadczonego operatora logistycznego — takiego jak Uniq Logistic — może ułatwić przejście przez nowy system.

Jakie przepisy regulują sprawy celne?

Podstawą prawną regulującą sprawy celne w Unii Europejskiej jest Unijny Kodeks Celny (UKC), obowiązujący od 2016 roku. To właśnie ten akt określa kluczowe zasady dotyczące klasyfikacji towarów, składania zgłoszeń celnych, przeprowadzania kontroli, obliczania wartości celnych oraz ułatwienie procedur. UKC jest uzupełniany przez akty wykonawcze i delegowane, które – choć wspólne co do struktury – są różnie interpretowane i wdrażane w poszczególnych państwach członkowskich, co powoduje trudności w praktycznym zastosowaniu prawa.

Oprócz przepisów unijnych obowiązują również regulacje krajowe, m.in. w zakresie obsługi systemów elektronicznych czy organizacji pracy administracji celnej. Warto podkreślić, że planowana reforma nie zakłada zniesienia UKC, lecz jego uproszczenie, ujednolicenie systemu i pełną cyfryzację, co ma znacząco ułatwić działanie firmom zajmującym się handlem międzynarodowym.

Nowy Unijny Kodeks Celny — od kiedy i co zmieni się w przepisach celnych?

W 2023 roku Komisja Europejska ogłosiła kompleksową reformę unii celnej – jeden z najambitniejszych projektów modernizacyjnych w historii wspólnoty. Jej głównym celem jest uproszczenie i ujednolicenie przepisów celnych, zwiększenie ich przejrzystości, wyrównanie warunków konkurencji oraz dostosowanie systemu do realiów współczesnego handlu.

Reforma ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa zakupów online dla konsumentów oraz nałożenie większej odpowiedzialności na platformy internetowe, które będą musiały aktywnie uczestniczyć w zapewnianiu zgodności z przepisami celnymi.

Zmiany mają wprowadzić większą automatyzację, lepsze zarządzanie danymi oraz skuteczniejsze narzędzia nadzoru nad przepływem towarów – tak, by ułatwić życie legalnym importerom i eksporterom, a jednocześnie uszczelnić system wobec nieuczciwych praktyk.

Najważniejsze elementy reformy celnej UE:

• EU Customs Data Hub – centralna platforma do gromadzenia i analizy danych celnych, która zastąpi krajowe systemy IT, umożliwiając jednolity dostęp do informacji online w całej UE.
• Jednokrotne zgłoszenia danych – przedsiębiorcy będą mogli przekazać jedną paczkę danych, która posłuży do obsługi wielu przesyłek, co znacząco uprości procedury.
• Skuteczniejsza kontrola – dane będą analizowane w czasie rzeczywistym, dzięki czemu będzie możliwy lepszy nadzór nad łańcuchami dostaw i szybsze wykrywanie nieprawidłowości.
• System „koszyków taryfowych” – uproszczona klasyfikacja celna dla e-commerce, oparta na pierwszych dwóch cyfrach kodu taryfowego. System ma na celu redukcję błędów i przyspieszenie odprawy.
• Zniesienie progu 150 EUR – każda przesyłka, niezależnie od wartości, będzie podlegać obowiązkom celnym. Dotychczas towary o wartości poniżej 150 euro były zwolnione z takich obowiązków, co często prowadziło do nieuczciwej konkurencji ze strony taniego importu spoza UE.
• Status „deemed importer” – odpowiedzialność za poprawność zgłoszenia i uiszczenie należności celnych spadnie na importera lub platformę e-commerce.
• Większa odpowiedzialność platform sprzedażowych – firmy takie jak Amazon czy AliExpress będą formalnie zobowiązane do przestrzegania przepisów celnych i podatkowych.
• Zwiększona interoperacyjność z systemami podatkowymi – planowane jest pełne powiązanie danych celnych z systemami VAT i akcyzy. W praktyce oznacza to konieczność zapewnienia spójności informacji we wszystkich systemach wykorzystywanych przez firmy, co wpłynie na organizację procesów księgowych i raportowych.

Co zawiera nowy unijny kodeks celny?

Nowy kodeks celny UE to fundament dla wdrażanej reformy – jego przepisy będą wprowadzane etapami, w zależności od gotowości technicznej i organizacyjnej państw członkowskich. Celem jest stworzenie spójnego, cyfrowego i przewidywalnego systemu obsługi handlu zagranicznego w całej Unii.

Najważniejsze zmiany:

• Obowiązek pre-arrival declarations – wszystkie dane o przesyłce muszą zostać przekazane do systemu przed jej przybyciem do granicy UE.
• Rozszerzony zakres wymaganych informacji – zgłoszenia muszą zawierać szczegółowy opis towaru, numer EORI, trasę i środek transportu, faktury, kody taryfowe oraz dane komercyjne.
• Pełna cyfryzacja procesu – dokumentacja celna będzie składana wyłącznie w formie elektronicznej, co wykluczy papierowy obieg dokumentów.
• Analiza ryzyka w czasie rzeczywistym – EU Customs Data Hub umożliwi natychmiastową analizę zgłoszeń pod kątem zgodności i bezpieczeństwa.
• Status Trusted Trader – firmy spełniające określone kryteria rzetelności i zgodności z przepisami uzyskają uproszczony dostęp do procedur celnych.
• Integracja z systemami podatkowymi – dane celne muszą być zgodne z informacjami w systemach VAT i akcyzowych, co wymaga spójności wewnętrznych danych firmowych i usprawnienia przepływu informacji między działami.

Kiedy wchodzi nowy unijny kodeks celny?

Reforma celna UE będzie wdrażana stopniowo, z kluczowymi zmianami rozłożonymi na kilkanaście lat. Choć pełne wdrożenie nowego unijnego kodeksu celnego przewidziano na 2038 rok, niektóre elementy wejdą w życie znacznie wcześniej – dlatego przygotowania warto rozpocząć już teraz.

Harmonogram wdrażania reformy:

• 2025–2027 – faza testowa i pilotażowe wdrożenia, przede wszystkim dla dużych przedsiębiorstw. W tym czasie uruchamiane będą pierwsze funkcjonalności, takie jak rejestry danych czy przyznawanie statusu Trusted Trader.
• 2025 – rozszerzenie systemu ICS2 (Import Control System 2) na przesyłki drogowe i morskie – to jeden z pierwszych kroków w stronę pełnej cyfryzacji.
• 2028 – większość firm będzie zobowiązana do korzystania z centralnego systemu EU Customs Data Hub, który ma zastąpić lokalne systemy zgłoszeń.
• 2030 – planowane całkowite wyłączenie krajowych systemów IT i pełne przejście na jednolity, przejrzysty unijny model zgłoszeń celnych.
• 2038 – zakończenie reformy i osiągnięcie pełnej funkcjonalności nowego systemu.

Choć ramy czasowe są rozciągnięte, zakres zmian – zarówno organizacyjnych, jak i technologicznych – wymaga od firm wcześniejszego dostosowania procesów, systemów IT oraz przepływu danych. Im szybciej rozpoczną się przygotowania, tym łatwiej będzie uniknąć kosztownych przestojów i błędów w okresie przejściowym.

Najważniejsze zmiany w przepisach celnych

Nowe przepisy celne oznaczają nie tylko aktualizację procedur, ale realną zmianę sposobu działania firm zajmujących się handlem międzynarodowym. Wzrośnie zakres obowiązków informacyjnych, poziom odpowiedzialności oraz znaczenie spójności danych w całym łańcuchu dostaw.

Najważniejsze zmiany w praktyce:

• Nowe obowiązki informacyjne – przedsiębiorcy będą zobowiązani do przekazywania bardziej szczegółowych danych o przesyłkach, i to wcześniej niż dotychczas. System będzie wymagał pełnych, precyzyjnych informacji już na etapie przed przybyciem towaru do granicy.
• Większa odpowiedzialność – każde uchybienie, np. błędna klasyfikacja taryfowa, brak danych lub niezgodność z deklaracjami podatkowymi, może skutkować zatrzymaniem towaru, dodatkowymi kontrolami, a nawet karami administracyjnymi.
• Zmiany organizacyjne w firmie:
  – konieczność dokładnej klasyfikacji towarów według kodów CN,
  – obowiązek weryfikacji pochodzenia produktów,
  – zapewnienie zgodności danych z systemami VAT i akcyzy,
  – dostosowanie raportowania do nowych wymogów technicznych i formalnych.
• Skutki operacyjne:
  – dłuższy czas potrzebny na przygotowanie przesyłki do odprawy,
  – potencjalny wzrost kosztów obsługi celnej,
  – rosnąca potrzeba wdrażania zautomatyzowanej wymiany danych (np. EDI, API) między systemami firmowymi a administracją celną.
• Zmiany w e-commerce:
  – zniesienie progu 150 EUR – każda przesyłka, niezależnie od wartości, będzie podlegać obowiązkom celnym,
  – konieczność składania pełnych zgłoszeń i obsługi celnej dla każdej paczki,
  – platformy internetowe (e-commerce) będą ponosiły odpowiedzialność za zgodność przesyłek z przepisami.

Dla wielu firm oznacza to konieczność przeprojektowania procesów logistycznych, zwiększenia kontroli nad danymi oraz bliższej współpracy z partnerami technologicznymi i operatorami logistycznymi.

Jak przygotować firmę na nowe obowiązki celne?

W obliczu nadchodzących zmian unijny system celny staje się bardziej wymagający, zorientowany na dane i zautomatyzowany. Dla firm oznacza to konieczność rzetelnego przygotowania – nie tylko formalnego, ale przede wszystkim operacyjnego i technologicznego. Im wcześniej firma podejmie działania, tym mniejsze ryzyko przestojów, błędów i dodatkowych kosztów w przyszłości.

Kluczowe kroki przygotowawcze:

1. Audyt wewnętrznych procesów
   Warto zacząć od oceny obecnego stanu. Jak wygląda dziś obsługa celna w firmie? Kto odpowiada za przygotowanie dokumentów? Jak przebiega zgłoszenie celne i w jakich systemach? Identyfikacja potencjalnych luk, błędów i ryzyk pozwoli przygotować skuteczny plan działania.
   
   
2. Weryfikacja systemów IT
   Nowe regulacje stawiają na pełną cyfryzację. Przedsiębiorstwa muszą sprawdzić, czy ich systemy (np. ERP, WMS) są gotowe do integracji z zewnętrznymi platformami celnymi oraz czy umożliwiają automatyczną wymianę danych (EDI, API). Konieczne może być wdrożenie nowych funkcjonalności lub aktualizacja oprogramowania.
   
   
3. Szkolenie zespołu
   Personel odpowiedzialny za obrót towarowy powinien znać nowe przepisy, w tym zasady klasyfikacji towarowej, określania pochodzenia, wypełniania zgłoszeń czy obsługi systemów celnych. Wczesne przygotowanie kadry zminimalizuje ryzyko kosztownych błędów w przyszłości.
   
   
4. Współpraca z zaufanym operatorem logistycznym
   W obliczu nadchodzących reform celnych współpraca z doświadczonym operatorem logistycznym, takim jak Uniq Logistic, staje się nie tylko wsparciem, ale realną przewagą konkurencyjną - zwłaszcza w branży e-commerce, gdzie sprawna logistyka ma kluczowe znaczenie. Eksperci, którzy znają specyfikę przepisów i wymagań unijnych pomagają firmom bezpiecznie przejść przez proces zmian. Uniq Logistic oferuje wyspecjalizowane usługi logistyczne e-commerce dostosowane do potrzeb nowoczesnego handlu online, m.in.:
   – przygotowanie i weryfikację dokumentacji celnej,
   – reprezentowanie klientów przed organami celnymi,
   – bieżące śledzenie zmian w przepisach i dostosowywanie procedur,
   – doradztwo w zakresie importu i eksportu,
   – kompleksową obsługę (logistyka i cło w jednym miejscu).
   
   
5. Weryfikacja gotowości kontrahentów (dla eksporterów)
   Warto upewnić się, czy partnerzy handlowi – szczególnie spoza UE – są przygotowani na nowe procedury przy odbiorze towarów. Brak zgodności po stronie odbiorcy może opóźnić odprawę i narazić firmę na dodatkowe koszty.
   
   

Przygotowanie do nowego systemu to nie jednorazowe działanie, ale proces, który wymaga planowania, dostosowań i wsparcia ekspertów. Wczesna adaptacja zapewnia firmie większą elastyczność i przewagę konkurencyjną w zmieniającym się otoczeniu regulacyjnym.

Podsumowanie - co warto zapamiętać o zmianach w imporcie towarów?

Reforma unijnego kodeksu celnego to systemowa rewolucja, która wykracza poza zmiany w prawie – obejmuje nowoczesne technologie, nowe standardy logistyki oraz przeorganizowanie pracy w firmach. Choć cały proces wdrażania potrwa do 2038 roku, pierwsze istotne regulacje zaczną obowiązywać już od drugiej połowy 2025 roku.

Firmy działające na rynku międzynarodowym muszą podejść do tych zmian strategicznie, koncentrując się nie tylko na formalnej zgodności, ale przede wszystkim na zapewnieniu płynności i przewidywalności swoich procesów operacyjnych.

Uniq Logistic to partner, który pomaga klientom skutecznie dostosować się do nowych wymogów, oferując obsługę celną, usługi logistyczne oraz profesjonalne doradztwo.

Lepiej już teraz przygotować się na zmiany, niż później nadrabiać zaległości i ponosić ryzyko związane z niedostosowaniem do nowych regulacji.